MAVİSEL YENER İLE OKUL ÖNCESİ KİTAPLARINA DAİR SÖYLEŞİ / OKSİJEN GAZETESİ (1 EKİM 2021)

Hazırlayan: Ece Erdoğuş Levi 

• Son dönemde üç yeni kitabınız yayımlandı; Havlamak İsteyen Köpekbalığı, Mutlu Olmak İsteyen Dinozor ve Astronot Olmak İsteyen Kedi… Bu seriyi yazma fikri nasıl ortaya çıktı?

Dört yaşındaki bir okurum kitap fuarında “Senin neden köpekbalıklı kitabın yok?” sorusunu sorduğunda serinin ilk tohumu belleğime düşmüştü. Okul öncesi yaş grubuna yazdığım bu bol resimli kitap serisinde ritmik bir dil kullandım.  Projeyi Bilgi Yayınevi’ne sunduğumda onlar da heyecanlandılar. Ressamımız Efecan Sezer’in, serinin ruhunu yansıtan eğlenceli çizgileri de eklenince, hayalimizi gerçekleştirdik.

• Havlamak İsteyen Köpekbalığı görünüşü yüzünden dışlanan, yalnız kalan, bu yüzden de değişmek isteyen balina köpekbalığının hikâyesi. Hem başkaları için değişmenin yanlışlığı hem de iyiliklerin kendini göstermenin en güzel yolu olduğu vurgulanıyor hikâyede. İyilik ve kendin olmak onca teknoloji ve maddiyatla çevrili dünyamızda en kıymetli değer bence de. Sizi bu hikâyeyi yazmaya götüren neydi, anlatabilir misiniz…

Görünüşü “korkunç” olsa da yufka yürekli bir köpekbalığı bizimki. Çocuklar şablonlardan uzak kalsın, tüm öğretilmişlikleri aşsın istiyorum, hikâyeyi böyle kurgulama nedenim buydu. Gerek eğitim sisteminde gerekse aile içinde, “başkalarını memnun etme,” şablonu üzerine büyütüyoruz çocuklarımızı; dünyayı onların omuzlarına yüklüyoruz, özgüvenlerini zedeliyoruz. Kitapta gelişen olaylar dizisinde, korkularını sonlandırıp kendini olduğu gibi kabul etmeyi başaran köpekbalığı ile tanışıyoruz. Havlamak İsteyen Köpekbalığı, bireyin kendi yeterlilikleriyle var olması, çevresiyle kalıcı ilişkiler kurabilmesi konusunda ipuçları barındırırken okuru eğlenceli bir okuma serüvenine davet ediyor.

• Mutlu Olmak İsteyen Dinozor’da kahramanımız Mino, karamsarlığıyla her şeyi kötü ya da eksik yanından değerlendiriyor. Mutlu olmak istese de, yeni şeyler denemekten kaçınıp, aslında kendini zorla mutsuzluğa mahkum ediyor. Hızlı ve kolay ulaşmaya, tüketmeye alışmış, kronik sorunlarından biri mutsuzluk olan yeni nesli anımsattı hemen bana. Ne dersiniz?

Yeni nesli biz yetişkinler o hale getirdik. Gerçek mutluluğun kaynağını gösterirken yanlış yönü işaret ettik. Bu kitapta çocuklara diyorum ki; “Mutluluk öğrenilebilir bir duygudur, haydi gelin bu konu üzerinde düşünelim.” Çocuklar bu kitap aracılığıyla, mutluluğu tanımaya yönelik deneyimlerini çeşitlendirecekler umuyorum.  Aslında dileğim, çocuklar için daha güzel bir dünya yaratabilmek, onların hayal güçlerinin elinden tutabilmek.

• Astronot Olmak İsteyen Kedi’de çok sevimli bir hikâyeyle hayal edilenleri gerçekleştirmek için çalışkanlığın önemi vurgulanıyor. Çalışmak, yetenek, hayal gücü… Yüz elliden fazla kitabınız var, yazarlık yolculuğunuzda en çok hangisi önemliydi sizce?

Çalıştıkça daha verimli çalışmayı öğreniyorsunuz. Yeteneğiniz, çalıştıkça artıyor. Hayal gücünüz, çalıştıkça bileniyor. Demek ki en önemlisi çalışmak! Yazma yolculuğum sırasında yaptığım okumalar, çalışmalarımın en önemli öğesi. Şimdilerde pek moda olan “çocuk kitabı yazma kursları” na bu nedenle sıcak bakmıyorum. Okumalar, gözlemler yapmadan, sığ kıyılarda dolanarak, kurslar aracılığıyla metin ortaya koyabilseniz bile, içinde gerçek anlamda “hikâye” bulunmadığı için kalıcı yapıtlar ortaya koyamazsınız.  O hikâyeyi anlatabilmek, derinlikli okuma/çalışma süreci, disiplinler arası çalışmaları gerektirir.

• Yazma süreciniz nasıldır, kahramanlardan mı yola çıkarsınız, bir mekândan mı, konudan mı yahut bir objeden mi…

Bu söylediklerinizin hepsi bende anlatma/yazma isteği doğurabilir. Kültürler, insanlar, zaman, çevre, duygular ve daha pek çok şey… Aslında galiba, yaşamda ne varsa ya da ne yoksa, beni yola çıkarabiliyor. Adımları attıkça karşılaşacaklarım benim için (okur için de) sürpriz olmalı. Bu nedenle, sonunu bildiğim kitabı asla yazmam!

• Sizce ideal bir çocuk kitabı nasıl olmalı, olmazsa olmazları var mıdır?

Elbette sanat yapıtlarında reçetelerden söz edemeyiz. Her çocuk kendi algı yeteneği, hayal gücü, beklentileri, merakları, deneyimleriyle kitaplarla ilişki kuracaktır. Bu değişkenin yanısıra, değişmeyen birkaç genel ölçütten söz edeyim. İyi bir çocuk kitabı çocuğa okuma sevgisini, heyecanını vermeyi başarmalı. Kurgusu, resimleri ve tasarımıyla çocuğun dünyasına duygusal, düşünsel anlamlar katabilmeli, yetkin dille kaleme alınmış olmalı. İyi bir çocuk kitabı, edebiyat dışı kaygılarla yazılmamalı! Çocuk kitabının içeriksel ve biçimsel anlamda sanat eseri olduğu unutulmamalı.